Onze acties ten dienste van kwaliteitsvolle huisvesting voor iedereen

Als gevolg van de Russische inval in Oekraïne op 25 februari 2022 kenden Europa en ons gewest de grootste vluchtelingenstroom sinds de Tweede Wereldoorlog. De bevolking gaf massaal gehoor aan de oproep van onze regering om solidair te zijn. Een groot aantal Brusselaars bood Oekraïners niet enkel een toevluchtsoord maar daarnaast ook steun bij het integratieproces.

Instrumenten voor ondersteuning en opvang

Om het Brusselse model van gastvrijheid in de instellingen te verankeren en om Brusselaars te steunen en aan te moedigen die vluchtelingen nu al opvangen of dit in de toekomst zullen doen, heeft het gewest instrumenten ontwikkeld.

• de gastgezinnen sluiten een overeenkomst van tijdelijke huisvesting met de personen die ze onderdak bieden. Deze overeenkomst regelt onder meer de vergoeding die de gehuisveste persoon aan het opvanggezin moet betalen;
• om duidelijke afspraken te maken over de na te leven gebruiken kunnen de gastgezinnen en de samenhuizers een samenlevingscontract ondertekenen.

Collectieve huisvesting

Op initiatief van de regering is er daarnaast ook collectieve huisvesting ter beschikking gesteld aan de Oekraïense gezinnen. Daartoe is er gezocht naar leegstaande gebouwen die op een nieuwe bestemming wachten, alsook naar percelen waarop woonmodules geplaatst konden worden.

Het gewest koos ervoor de opvang over verschillende locaties te spreiden om een te grote bevolkingsdichtheid op één enkele site te vermijden en om het integratieproces van de gezinnen in de buurten te bespoedigen.

Niets over ons zonder ons!

In het integratiebeleid voor de vluchtelingen wordt er geen enkele stap gezet zonder dat er eerst overleg plaatsvindt met de Oekraïners.

Aldus zijn de referentiepersonen uit en voor de gemeenschap aangeworven via een inschakelingsbaanovereenkomst, op basis waarvan het OCMW een job kan geven aan een persoon die de weg naar de arbeidsmarkt nog nooit heeft gevonden. De referentiepersonen zijn de brugfiguren naar de Oekraïense gemeenschap, waarmee ze voortdurend in communicatie staan, en wijzen het gewest op de integratieproblemen die ze ondervindt.

Daarnaast ondersteunt een gemeenschapscentrum het integratieproces door een reeks activiteiten te organiseren zoals opleidingen, taalcursussen, kinderopvang voor ouders op zoek naar werk of een woning, …

Leer het Oekraïense gemeenschapscentrum Montoyer kennen via dit filmpje.

De uitdaging voor 2023

Aangezien de eerste huisvesting een tijdelijke oplossing is, zullen vanaf 2023 vele Oekraïners een woning zoeken op de klassieke huur- en woonmarkt.

Het wordt een enorme uitdaging voor Brussel Huisvesting om ze daarbij te begeleiden. Daarom wordt er een beleid ter ondersteuning van de gemeenten en OCMW’s gaandeweg ten uitvoer gelegd, om de vele lokale goede praktijken overal in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te benutten.

Wist je dat al?
Tussen maart en oktober 2022 zijn er meer dan 8100 opvangplaatsen gecreëerd bij Brusselaars, gemeenten en OCMW’s.

Voor meer informatie over de huisvesting en integratie van Oekraïense vluchtelingen in het gewest kunt u altijd een kijkje nemen op de website www.helpukraine.brussels.

Brussel Huisvesting heeft op zijn website filmpjes geplaatst met getuigenissen over het samenhuisproject CALICO van bewoners, partners, gewestelijke en Europese overheidsinstellingen, alsook personen uit de politieke en academische wereld.

CALICO (CAre and LIving in COmmunity) is een woongroep bestaande uit 34 appartementen in de gemeente Vorst, waar verschillende generaties en mensen van allerlei sociale achtergronden samenwonen in nauw contact met de wijk. Het gebouw biedt ruimtes voor alle levensfases, zoals een geboortehuis en een sterfhuis. De 34 woningen zijn verspreid over 3 woongroepen, waaronder een groep beheerd door en voor vrouwen.

CALICO is een van de 22 laureaten van de projectoproep Urban Innovative Actions die de Europese Commissie in 2018 organiseerde. Dit leverde het project 5 miljoen euro aan subsidies op. Brussel Huisvesting heeft gedurende vier jaar actief bijgedragen tot de verwezenlijking van het CALICO-project, in nauwe samenwerking met zijn partners. Dit vormde een primeur voor het bestuur.

In het filmpje hieronder blikt Rebecca Bosch terug op dit project, dat ze voor Brussel Huisvesting coördineert.

Op 22 maart 2022 keurde het Brussels Hoofdstedelijk Parlement de herziening van het openbaar beheersrecht goed. Binnen Brussel Huisvesting heeft de hervorming geleid tot de oprichting van de nieuwe cel Rehabilitatie, die in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de leegstand op de huizenmarkt moet bestrijden.

Ontmoeting met Fabien Champigny, celcoördinator, Marta Viassola, architecte en Erhan Isil, voorman, die er vanaf het begin bij waren.

Het openbaar beheersrecht, wat is dat?

Fabien: In 2003 werd het openbaar beheersrecht ingevoerd voor leegstaande woningen of voor woningen die niet in orde zijn met de normen inzake veiligheid, gezondheid en uitrusting, en waarin de nodige renovatiewerken niet worden ondernomen.

Marta: Deze regelgeving laat een zogenoemde openbaar vastgoedbeheerder toe woningen te beheren in de plaats van de eigenaar die verzuimt dit te doen. Deze beheerder kan er de nodige werken uitvoeren en dit zelf verhuren voor een minimale periode van 9 jaar.

Waarom moest het openbaar beheersrecht worden herzien?

Fabien: In de praktijk was dit recht soms moeilijk toepasbaar. Daarom hebben Brussel Huisvesting en de betrokken actoren eind 2019 samen een evaluatie van het openbaar beheersrecht opgestart. Op basis van deze evaluatie hebben we het bevoegde kabinet voor huisvesting aanbevelingen bezorgd, gebaseerd op de voornaamste redenen waarom openbaar vastgoedbeheerders deze maatregel links lieten liggen.

Marta: De obstakels voor de toepassing van het openbaar beheersrecht ruimen was de ambitie van deze hervorming, bijvoorbeeld door de voorwaarden aan te passen van de door de eigenaar voorziene heringebruikname van de woning en zodoende de doeltreffendheid van de maatregel te garanderen.

Erhan: De verduidelijking van de procedure alsook de versterking van de tools moeten het voor de openbaar vastgoedbeheerders eenvoudiger maken om het instrument te gebruiken.

Welke rol speelt jullie cel concreet?

Erhan: Onze cel telt architecten, juristen, werfleiders en administratieve werkkrachten in de rangen. Ons doel bestaat erin de gemeenten en OCMW’s te ondersteunen bij hun acties om leegstaande woningen weer in de markt te zetten. De oprichting van de cel betekent voor Brussel Huisvesting een grote stap voorwaarts in de strijd tegen leegstand.

Marta: Wat ik persoonlijk fascinerend vind aan werken in deze cel, is dat we dankzij onze technische, juridische en administratieve expertise rechtstreeks kunnen ingrijpen en een impact kunnen hebben op de ontwikkeling van het Brusselse woonbeleid.

Fabien: We mogen op eigen initiatief actie ondernemen indien plaatselijke besturen geen gebruik maken van de wettelijke wijzigingen of geen beroep doen op onze dienst.

Wat zijn uw vooruitzichten voor 2023?

Fabien: We hebben het geluk gehad dat onze cel al opgericht was voordat de hervorming van het openbaar beheersrecht goedgekeurd werd in het parlement. Ondertussen hebben we al diverse procedures en tools uitgewerkt en voerden we aftastende gesprekken met een aantal gemeenten. We kunnen dus van start gaan met de operationele uitvoering van projecten. Dat wordt onze grootste uitdaging in 2023!

Erhan: We hopen dus dat de gemeenten zoveel mogelijk onze hulp zullen inroepen, maar we zullen zelf ook initiatieven opstarten.

Marta: We zullen ook ons juridisch arsenaal uitbreiden met vorderingen tot staking, een procedure waarbij een rechter de eigenaar mag bevelen een einde te maken aan de leegstand van zijn woning.

Fabien: In samenwerking met de cel Overheidsopdrachten van Brussel Huisvesting zal er in 2023 een raamovereenkomst voor werken worden gegund. Dat Brussel Huisvesting zal optreden als aankoopcentrale voor alle openbare vastgoedbeheerders samen, is voor de plaatselijke besturen een belangrijke steunmaatregel. Projecten om leegstaande woningen opnieuw op de markt te brengen zullen makkelijker en vlotter verlopen.

Bekijk gerust de website van Brussel Huisvesting voor meer informatie over de herziening van het openbaar beheersrecht.